શું તમે જાણો છો કે સાઉદી અરેબિયામાં હજ કરવા માટે મક્કા મસ્જિદ ગયેલા શ્રદ્ધાળુઓનું કોઈ કારણસર મૃત્યુ થાય છે, તો તેમના પરિવારમાંથી કોઈ પણ તેમના મૃતદેહને તેમના દેશમાં પરત લાવી શકતું નથી, બલ્કે તમામ મૃતકોને ત્યાં દફનાવવામાં આવે છે. છે. આ નિયમ સાઉદી અરેબિયાની સરકારે જ બનાવ્યો છે. હજ યાત્રાએ ગયેલા કોઈપણ મુસ્લિમનું મૃત્યુ થાય તો તેને ત્યાંના સરકારી તંત્ર દ્વારા અલગ અલગ કબ્રસ્તાનમાં દફનાવવામાં આવે છે.
સાઉદી અરેબિયાની સરકાર તેમાંથી કોઈના મૃતદેહને તેમના દેશમાં લઈ જવા દેતી નથી. દિલ્હી રાજ્ય સરકારની હજ સમિતિના એક અધિકારીએ જણાવ્યું કે આ નિયમ શરૂઆતથી જ અમલમાં છે. જો કોઈ હજ યાત્રીનું મૃત્યુ થાય છે, તો હજયાત્રીઓને ત્યાં દફનાવવામાં આવે છે. સાઉદી અરેબિયાની સત્તા મૃતકના પરિવાર કે સંબંધીને પણ મૃત્યુ પ્રમાણપત્ર પ્રદાન કરે છે. આ માટે મુઅલ્લિમ નિયુક્ત કરવામાં આવે છે. એક મુઅલ્લિમ 5 હજાર યાત્રાળુઓની સંભાળ રાખે છે. તે લોકોને મક્કા અને મદીના મોકલવાથી લઈને તેમના મૃત્યુ પછી દફનાવવાની વ્યવસ્થા કરે છે. આ રીતે, દર 5 હજાર મુસાફરો માટે એક મુઅલ્લિમની જવાબદારી નક્કી કરવામાં આવી છે.
અધિકારીએ કહ્યું કે કોઈ પણ વ્યક્તિના મૃત્યુના કિસ્સામાં મુસ્લિમ સંબંધિત દેશોના કોન્સ્યુલેટને જાણ કરે છે. તેના દ્વારા પરિવારના સભ્યો સુધી માહિતી પહોંચે છે અને તેમને મૃત્યુ પ્રમાણપત્ર પણ આપવામાં આવે છે. મોટાભાગના મુસ્લિમોને મદીના સ્થિત “જન્નત-ઉલ-બાકી” નામના કબ્રસ્તાનમાં દફનાવવામાં આવે છે. કહેવાય છે કે મોહમ્મદ સાહેબ પણ અહીં જ દફનાવવામાં આવ્યા છે. એવું માનવામાં આવે છે કે જેને જન્નત-ઉલ-બાકીમાં દફનાવવામાં આવશે તેને સ્વર્ગની આશીર્વાદ મળશે.
તેથી દરેક હાજી અને તેના પરિવારના સભ્યો ઈચ્છે છે કે જો તે મુસાફરી દરમિયાન મૃત્યુ પામે તો તેને મક્કા-મદીનામાં દફનાવવામાં આવે. તોમજ સાઉદી સરકારે એક નિયમ બનાવ્યો છે કે મૃતકોના મૃતદેહ પાછા લઈ શકાય નહીં કારણ કે હજ યાત્રા દરમિયાન દર વર્ષે લગભગ 20 લાખ શ્રદ્ધાળુઓ મક્કા પહોંચે છે. તેમાં તમામ દેશોના હાજીઓ ભાગ લે છે. જો હજ દરમિયાન મૃતદેહો પરત લાવવાની પ્રક્રિયા શરૂ કરવામાં આવે તો ઘણો સમય લાગશે. આના કારણે મક્કામાં હજ સંબંધિત અન્ય વ્યવસ્થાઓ પણ પાટા પરથી ઉતરી જશે.
બીજી તરફ, મક્કામાં મૃત્યુના કિસ્સામાં કોઈપણ મૃતકના પરિવારના સભ્યો તેમના પ્રિયજનના મૃતદેહને પરત લાવવા માંગતા નથી. આવી સ્થિતિમાં સાઉદી સરકારે ત્યાં દફન કરવાનો નિયમ લાગુ કર્યો છે. આ મુજબ, મૃતક હાજીઓના મૃતદેહોને કોઈ ઈચ્છે તો પણ તેમના દેશમાં પરત લઈ જઈ શકશે નહીં.