મહારાષ્ટ્ર (Maharashtra) વિધાનસભામાં મરાઠા આરક્ષણ બિલ (Maratha Reservation Bill) ને મંજૂરી આપવામાં આવી છે. આ બિલ વિધાનસભા દ્વારા સર્વસંમતિથી પસાર કરવામાં આવ્યું છે. આ બિલમાં 10 ટકા મરાઠા આરક્ષણની ભલામણ કરવામાં આવી છે. આ સાથે મરાઠા સમુદાયને શિક્ષણ અને નોકરીઓમાં અનામતનો લાભ મળશે. આ બિલ હવે વિધાન પરિષદમાં મૂકવામાં આવશે. મરાઠા આરક્ષણને લઈને આજે વિધાનસભાના વિશેષ સત્રનું આયોજન કરવામાં આવ્યું છે.
આ પહેલા મુખ્યમંત્રી એકનાથ શિંદે અને ડેપ્યુટી સીએમ એકનાથ શિંદેએ મરાઠા આરક્ષણ બિલ સર્વસંમતિથી અને પૂર્ણ બહુમતી સાથે પસાર કરવાની અપીલ કરી હતી. જો કે, વિપક્ષી નેતાઓ તેમજ શાસક પક્ષના એકમાત્ર સભ્ય, એનસીપીના નેતા અને મંત્રી છગન ભુજબળ, બિલ સામે વાંધો ઉઠાવવા ઉભા થયા. તે જ સમયે, વિપક્ષના નેતા વિજય વડેટ્ટીવાર બિલ માટે સંમત થયા છે.
બિલના ડ્રાફ્ટ અનુસાર સરકારે મરાઠા સમુદાયને 10 ટકા હિસ્સો આપ્યો છે. બિલના ડ્રાફ્ટ અનુસાર, કમિશને તેનો રિપોર્ટ 16 ફેબ્રુઆરી 2024ના રોજ રાજ્ય સરકારને સુપરત કર્યો હતો. મરાઠા સમુદાયને નાગરિકોના સામાજિક, શૈક્ષણિક અને આર્થિક રીતે પછાત વર્ગ તરીકે જાહેર કરવાની ભલામણ કરવામાં આવી છે. બંધારણની કલમ 342C અને કલમ 366(26C) હેઠળ સામાજિક અને શૈક્ષણિક રીતે પછાત વર્ગ તરીકે સૂચિત કરવાની જરૂર છે. હાલની અનામત જાતિથી અલગ અને સ્વતંત્ર મરાઠા સમુદાયનો એક અલગ સામાજિક ઘટક બનાવવાની જરૂર છે. આરક્ષણના લાભોની દર દસ વર્ષે સમયાંતરે સમીક્ષા થઈ શકે છે. રાજ્ય સરકાર આ માટે પર્યાપ્ત ટકાવારી આપી શકે છે.
કમિશનના અહેવાલ અને તારણોને રાજ્ય સરકાર દ્વારા કાળજીપૂર્વક ધ્યાનમાં લેવામાં આવ્યા છે અને સ્વીકારવામાં આવ્યા છે. મરાઠા સમાજ સામાજિક અને શૈક્ષણિક રીતે પછાત છે. બંધારણની કલમ 342(C) અને કલમ 15(4), 15(5) અને કલમ 16(6) મુજબ તે વર્ગ માટે અનામત આપવી જોઈએ. મરાઠા સમુદાયને 50 ટકાથી વધુની હદ સુધી અનામત આપતી અસાધારણ પરિસ્થિતિનું અસ્તિત્વ. મરાઠા સમુદાયને જાહેર સેવાઓમાં 10 ટકા આરક્ષણ આપવામાં આવે તેવી અપેક્ષા છે અને શૈક્ષણિક સંસ્થાઓમાં પ્રવેશમાં પણ 10 ટકા આરક્ષણ જરૂરી છે. સામાજિક અને શૈક્ષણિક રીતે પછાત વર્ગોના ઉત્થાન માટે જાહેર સેવાઓમાં લઘુમતી શૈક્ષણિક સંસ્થાઓ સિવાયની શૈક્ષણિક સંસ્થાઓમાં પ્રવેશ માટે અનામત આપવાની જોગવાઈ કાયદા દ્વારા જરૂરી છે.
